POLSKA ANIMACJA POJECHAŁA DO RYGI
ONCE UPON A TIME. Sztuka polskiej animacji. 3 x 60. to tytuł projektu zainaugurowanego w wileńskiej Galerii Titanikas w marcu br. Później prezentowany był on w Kulturos Fabrikos w Kłajpedzie, Galerii Meno parkas w Kownie oraz Galerii Civita Nova w imponującym Great Amber w łotewskiej Lipawie. Przedostatnim punktem programu był pokaz w przestronnych salach wystawowych Łotewskiej Akademii Sztuk, a ostatnim – przegląd 60 polskich animacji w Muzeum Filmu w Rydze. Retrospektywa rozpoczyna się 25 sierpnia i potrwa przez 3 dni.
W roku 2016 mamy co najmniej 2 okazje do świętowania: mija bowiem 60 lat od powstania filmu "Był sobie raz" („Once Upon a Time”) Lenicy i Borowczyka (premiera 1957) oraz 60 lat od dnia urodzin Piotra Dumały, jednego z największych twórców współczesnej światowej animacji. Stąd też wzięła się ta magiczna liczba 60 pokazywanych filmów.
Przegląd obejmuje szeroki przekrój: od arcydzieł polskiej szkoły z lat 50. i 60. XX w. do najnowszych produkcji z drugiej dekady XXI w.
Ale ONCE UPON A TIME to nie tylko przegląd filmów, to przede wszystkim wystawa, dla której przegląd jest tłem. Siłą polskiej animacji był zawsze silny związek jej twórców ze sztuką. Mówiąc krótko: byli to i są artyści nie tylko filmu animowanego, ale także malarze, graficy (najczęściej), rysownicy, rzeźbiarze, muzycy.
Zanim Lenica i Borowczyk zajęli się animacją osiągali sukcesy w dziedzinie grafiki, plakatu, rysunku prasowego, dokumentu filmowego. Tak samo było z większością innych animatorów. Polska animacja od zawsze była domeną artystów wizualnych, którzy po prostu sięgnęli w pewnym momencie po animację jako kolejny środek wyrazu. Dziś jest to mniej oczywiste, niż w latach 50. czy 60. ubiegłego wieku, gdyż proces kreacyjny jest dużo bardziej skomplikowany i wymaga dużych nakładów finansowych, by móc przestrzegać norm współczesnej animacji, w tym 3D. Ale i dziś istnieje dość spory margines produkcji, realizowanych przez artystów wizualnych, często przy użyciu środków uczelni artystycznych lub funduszy własnych. To bardzo ciekawy obszar laboratorium polskiej animacji i w pewnym wyborze prezentujemy go w ramach projektu.
Na wystawie znajdują się obrazy, rysunki, grafiki, plakaty, rzeźby, instalacje twórców, którzy tworzyli lub tworzą filmy animowane. Wystawa różnorodna, bogata, zaskakująca.
Wśród eksponowanych prac znajdują się: plakaty Jana Lenicy, także filmy i clipy filmowe; rozbudowana instalacja, właściwie osobna wystawa, zaaranżowana przez autora w ciemnej sali, prezentująca w bardzo szczególny sposób płyty gipsowe Piotra Dumały, na których artysta tworzył poszczególne klatki i sekwencje swoich filmów; wczesne obrazy, projekty, tablice poglądowe, wyjaśniające zawiłości techniki non camerowej oraz prezentacje rożnego rodzaju wynalazków (np. animografu-sonografu) Juliana Józefa Antonisza; obrazy, grafiki komputerowe i tzw. motion graphics Krzysztofa Kiwerskiego; rzeźby Sylwestra Ambroziaka, które zostały zeskanowane w 3D i „zagrały” w jego 4 filmach animowanych; plakaty Andrzeja Klimowskiego z Londynu i grafiki komputerowe Jacka Staniszewskiego z Sopotu; oryginalne, namalowane kadry filmowe Alexandra Sroczyńskiego z Nowego Jorku.
Program filmowy obejmuje animacje Jana Lenicy i Waleriana Borowczyka, Jerzego Kuci, Juliana Józefa Antonisza, Krzysztofa Kiwerskiego, Zbigniewa Rybczyńskiego, Piotra Dumały, Andrzeja Barańskiego / Edwarda Dwurnika, Tomasza Bagińskiego, Damiana Nenowa, Grzegorza Jonkajtysa, Kamila Polaka, Aleksandra Wasilewskiego i in.
Kuratorem projektu jest Krzysztof Stanisławski.
Organizatorem - warszawskie stowarzyszenie Kampania Artystyczna, partnerami są: Instytut Polski w Wilnie i Meno parkas Galerija w Kownie, a także: Galeria Titanikas, Wileńska Akademia Sztuki, Centrum Sztuki Współczesnej (ŠMC) w Wilnie, Kulturos Fabrikas w Kłajpedzie, Galeria Civita Nova w Great Amber w łotewskiej Lipawie, Łotewska Akademia Sztuk i Filmmuseum w Rydze.
Otwarcie przeglądu 60 filmów animowanych w ramach ONCE UPON A TIME. Sztuka polskiej animacji w Muzeum Filmu w Rydze dnia 26 sierpnia 2016 o godz. 15.00.
Projekt dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej.